Genel olarak stresi bireylerin bedensel, zihinsel, duygusal sınırlarının zorlanması olarak tanımlayabiliriz. Stresin yaşamımızda sürekli hale gelmesi duygusal, fiziksel, davranışsal pek çok probleme zemin hazırlayarak genel sağlığımızı bozabilir.  Stresle başa çıkma becerileri geliştirilerek bu durum yönetilebilir. Kullandığımız nefes ve gevşeme egzersizleri, zaman yönetimi, problem çözme teknikleri stresle baş etmek için kullandığımız tekniklerden bazılarıdır.

Günün büyük bölümünün geçirildiği işyeri kaynaklı sorunları kişiselleştirip, kendimizi işyeri sınırları dışında da sürekli aynı sorunları düşünürken, ailemize ve çevremize bu sorunlardan bahsederken buluyorsak, iş hayatımıza yönelik problemler tüm hayatımızı etkiliyor ve artık strese yol açıyor demektir. Söz konusu problemlerin çözümünde; İş tanımınız, ekip arkadaşlarınızın iletişim tarzları, kişilik özellikleriniz, zaman baskısı ve aşırı sorumluluk gibi etmenler belirlenip kişiye özel stratejiler geliştirilebilmektedir.

Özgüvenimiz bir anlamda kendimizi ne kadar değerli bulduğumuzun, kendimize ne kadar değer verdiğimizin bir göstergesidir. Tüm insanlar için temel ve çok önemli bir duygusal gerekliliktir. Bu temel ihtiyacın karşılanmaması hayatı çekilmez kılabilir. Özgüven eksikliği; kendinden şüphe duymak, pasiflik, boyun eğmek, aşırı uyum göstermek, yalnızlık, eleştirilere karşı aşırı duyarlı olmak, güvensizlik, aşağılık duygusu, sevilmediğini hissetmek gibi kavramlarla tanımlanabilir. Özgüven sorunlarında kişiye özel hazırlanan teknikler ve yaklaşımlar sayesinde, bireyin bu sürece aktif katılımının sağlanmasıyla çözüme yönelik çalışmalar yapılabilmektedir.

İlişki denildiğinde aklımıza gelen ilk şey iki kişi arasında gerçekleşen süreçtir. İlişki danışmanlığı, kişilerin ilişki kalitesini yükseltmek ve daha nitelikli ilişkiler geliştirmesine olanak sağlamaktadır.

İlişki danışmanlığı, olması istenilen birliktelik ve bu birlikteliğe uygun koşulların sağlanması için kişilere destek olur.  Kişileri, iletişim konusunda bilinçlendirerek ilişkilerinin daha nitelikli bir düzeye ulaşmasına yardımcı olur. İlişki danışmanlığında, kişilerin ilişkisini farklı bir açıdan görmesi sağlanır. Gelişen farkındalıkla birlikte sistemli olarak kişilerin kötü ilişkilerinin iyileştirilmesi, gerektiğinde ilişkilerini değiştirmesi ve geleceğe yönelik daha sağlıklı ilişkiler geliştirilmesi için çalışmalar yapılır.

İlişki danışmanlığı, bireylerin karşısındaki kişileri daha iyi tanıyabilmelerini, ilişkilerinde farkındalık kazanmalarını, güven ilişkisi geliştirmelerini, girişken davranış kazanmalarını, algı sürecini yönetebilmelerini, uyumsuzluk ve çatışmayı çözebilmelerini destekler. Diğerleriyle iletişim geliştirmesi, etkin dinleme becerisi, empatik yaklaşabilmesi, etkili sorular sorabilmesi, kararlılık ve sınır oluşturabilmesi gibi beceriler kazandırır.

Ayrıca, kaygı ve stres yönetimi, öfke kontrolü, zor insanlarla baş etme, uyumsuzluk ve kişilerarası çatışmayı çözebilmeye yönelik donanım oluşturur. Böylece bireylerin kendilerini daha iyi tanımalarını ve bilinçli kararlar vererek kendine olan güvenlerinin gelişmesini sağlar. 

Bireylerin herhangi bir iş yaparken, ya da arkadaşlarıyla sohbet ederken sürekli sosyal medyayı kullanmak istemeleri, çok uzun süre sosyal ağlarda gezinmeleri, bu sürenin gerçek sosyal ilişkilerinden daha uzun sürmesi, sosyal medyayı kullanamadıkları durumlarda psikolojik sorunlar yaşamaları, strese girmeleri, yalnız ve güvensiz hissetmeleri sosyal medya bağımlılığı olarak değerlendirilmektedir. Sosyal medya bağımlılığı tıbbi bir bozukluk olarak tanımlansın tanımlanmasın tartışmaları devam etmekte ve internet oyun bağımlılığı tanısı gündeme gelmektedir. Çünkü sosyal medya bağımlılığı özellikle çocuk ve ergenlerde duygusal, bilişsel, sosyal ve davranışsal birtakım sorunlara neden olabilmektedir.

Yas sevilen bir kişinin ölümü nedeniyle oluşan doğal bir tepkidir. Yas sürecinde üzüntü,  ağlama, öfke, sıkıntı, umutsuzluk, karamsarlık, çaresizlik gibi duygusal tepkiler, baş ağrısı, bulantı kusma,  çarpıntı, halsizlik, yorgunluk gibi bedensel tepkiler, hayat ve ölüm kavramlarını sorgulama, ölen kişinin hala yaşadığını hissetme, sesini duyma gibi ruhsal tepkiler, amaçsız bir aşırı hareketlilik, insanlardan uzaklaşma, kaybın acısından kaçınma, alkol veya ilaç kullanma gibi davranışsal tepkiler gözlenebilir.

Öfke “hafif bir rahatsızlıktan, şiddetli kızgınlık ve hiddete kadar değişebilen bir duygudur”.  Diğer  duygular gibi fizyolojik ve biyolojik değişimler birlikte gerçekleşir. Hem içsel hem dışsal sebepler öfkeyi ortaya çıkarabilir. Sizi öfkelendiren olay ve kişilerden kurtulamayabilir, kaçamayabilir veya onları değiştiremeyebilirsiniz. Ancak öfke yönetimi ile tepkilerinizi kontrol etmeyi öğrenebilirsiniz.

Bireylerin karşı cins veya cinsiyete, hemcins veya cinsiyete, her iki cinse veya birden fazla cinsiyete karşı romantik veya cinsel çekim hissetmeye yönlendiren kalıcı kişisel bir nitelik olan “cinsel yönelim” bireyde cinsel fantezi, duygu, istek ve davranışların belli bir cinsiyete çekimidir. Birey farklı yönelimlerin hangisine sahip olursa olsun; sağlıklı bir kişilik yapısı geliştirmesi, uyumlu ve tatmin edici kişilerarası ilişkilere sahip olması, sosyal mesleki işlev görmesi cinsel ve duygusal derinlikli ilişkiler yaşayabilmesi mümkündür.

“Sınıfın önünde sesli okumaktan korkuyorum”
“Okulda yaptığımız münazaralara katılmaktan hoşlanmıyorum”
“Büyüklerle konuşmaktan çekiniyorum”
“Tahtaya yazı yazmaktan çekiniyorum”
“Yemek siparişimi garsona kendim veremiyorum, annem benim yerime söylüyor”
“Mağazada denediğim kıyafetin başka bir bedenini istemekten utanıyorum” vb.

Çekingenlik çocuklarda ve bazı yetişkinlerde rastlanılan bir durumdur. Bu tip bireyler tek başlarına bir iş yapmakta, sorumluluk almakta, toplum içinde konuşmakta, yabancılarla tanışmakta zorluk çekerler. Bir topluluk içinde iken kızarırlar, titremeye başlarlar, terlerler, sesleri kısık veya bozuk çıkar, aşırı kaygı duyarlar, çok heyecanlanırlar. Söz konusu sıkıntılar özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde zaman kaybetmeden çalışılmaya başlanırsa bireylerin yaşam kalitesi bir an önce artacaktır.

Pek çok birey istenmeyen ya da hayal kırıklığına neden olan olaylar karşısında karamsarlık, sıkıntı, üzüntü, keder gibi duygusal tepkiler verebilir ve bu tepkiler çoğu zaman kendiliğinden kaybolabilir. Ancak söz konusu belirtilerin iki haftadan uzun sürmesi, kişinin mesleki ve sosyal uyumunu belirgin bir şekilde bozması, kişideki motivasyon kaybı nedeniyle gelecekle ilgili hedef belirleyememe ve hedefe odaklanamama gibi sorunların yaşanması, mutsuzluk, ilgi kaybı, iştah ve uyku problemlerinin yaşanması durumunda vakit kaybetmeksizin psikolojik destek sağlanmalıdır.

İletişim belirli araçlar kullanılarak bilgi, düşünce, duygu ve tutumların karşılıklı olarak aktarılmasıdır. Birey, sosyal çevrede sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürdürmek, psikolojik ve fiziksel ihtiyaçlarını gidermek için iletişim kurmak zorundadır. Kişilerin doğru, yeterli, etkili bir şekilde iletişim kurabilmeleri için; kendilerini tanımaları, kendilerini doğru ifade etmeleri, empati kurabilmeleri, önyargısız olmaları, eleştiriye açık olmaları, beden dilini doğru bir şekilde kullanabilmeleri, göz kontağı kurabilmeleri, ses düzeyini ayarlayabilmeleri, özetle karşıdaki kişiyi etkin ve ilgili dinlemeleri gerekmektedir. İletişim sorunları yaşandığında, soruna ilişkin farkındalık geliştirmek, uygun problem çözme tekniklerini kullanmak ve iletişim becerilerini geliştirmek, çözüm adına etkili adımlar olacaktır.

EMDR: Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme; birçok psikoterapi yöntemini birleştiren güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır.

EMDR’ye göre psikolojik problemlerin; olumsuz duygu, düşünce, davranış ve kişilik özelliklerinin arkasında geçmişte yaşanan,  travmatik anılar, yaşantılar vardır. Kişinin kendisi ile ilgili olumsuz inançları (ben suçluyum), olumsuz duygusal tepkileri (başaramamaktan korkma), olumsuz somatik tepkileri (sınavdan önce bulantı, kusma) problemin kendisi değil, belirtileri ve bugünkü dışavurumlarıdır. Doğal afetler, kazalar, kayıplar, savaş, taciz, tecavüz gibi travmaların yanısıra çocukluk dönemi ve her dönemde; gündelik hayatta yaşanan olumsuz olaylar, şiddete maruz kalmalar, aşağılanmalar, reddedilmeler, ihmal ve başarısızlıklar işlenememiş anılar arasında yer alabilirler.

EMDR terapisi ile işlenememiş anıların yarattığı duygusal blokaj ortadan kalkar ve beyinde bloke olmuş travmatik yaşantının çözülmesini sağlanır. Bireyi geçmişin şiddetli ve yoğun yüklerinden kurtararak, artık ona zarar veren sağlıksız düşünce ve duyguların daha pozitif ve işlevsel olanlarla yer değiştirmesini sağlar. Yeni bakış açısının kazandırıldığı pozitif inançlar ve olumlu duygular kişinin kendisine, ilişkilerine, dünyaya ilişkin bakış açısına olumlu yönde katkılar sağlar, kişisel gelişimini destekler.